رابطه سالم چه ویژگی هایی دارد؟+ تکنیک و راهکار

برای داشتن یک رابطه سالم، تنها عشق و ازخودگذشتگی کافی نیست؛ بلکه یادگیری راهکارها و ویژگی‌های یک رابطه سالم ضروری است. هیچ‌کس با مهارت‌های رفتاری ذاتی متولد نمی‌شود و هر فردی رفتارهای منحصربه‌فرد خود را دارد. انطباق کامل با رفتارهای شریک عاطفی شاید ممکن نباشد، اما با یادگیری راهکارها و آشنایی با برخی رفتارها، می‌توان یک زندگی شاد را تجربه کرد.

در این مقاله از مجله مجتبی تمسکی، به بررسی رابطه سالم و ویژگی‌های آن می‌پردازیم. در پایان، با بهره‌گیری از این مطالب، می‌توانید رابطه‌ای سالم و شاد برای خود و شریک عاطفی‌تان ایجاد کنید.

رابطه سالم چیست و چرا اهمیت دارد؟

تعریف رابطه سالم به معنای خوشبختی در زندگی است. برای تجربه یک رابطه سالم در ابتدا باید بتوانید نیازهای طرف مقابل را درک کنید. ازاین‌رو به رابطه دو طرفه، رابطه سالم نیز می‌گویند. شما در این نوع رابطه به چیزی بیشتر از علایق مشترک و احساسات عمیق (عشق) نیاز دارید. به همین جهت باید برای دوام زندگی جنگیده و با بهره‌گیری از راهکارهای اساسی آن را حفظ نمود.

در تعریفی دقیق‌تر می‌توان رابطه سالم را احترام متقابل، ارتباط بدون قیدوشرط و اعتماد دانست. در مقابل، از بین رفتن اعتماد بین زوجین، منجر به سردرگمی و آسیب‌های روحی و روانی می‌شود.

یک رابطه سالم چگونه است؟ به گفته مجله خبری helpguide دلایل متعددی برای با هم ماندن افراد وجود دارد. زوج‌ها اهداف مشترکی را دنبال می‌کنند و برای حفظ سلامت رابطه، به ویژگی‌ها و راهکارهای خاص خود نیازمندند. بنابراین ویژگی‌ها و راهکارهای مختص خودشان را برای سالم ماندن رابطه نیاز دارند. برای نمونه حل مسئله از طریق گفتگو در فضایی آرام و امن، با حفظ احترام متقابل، به تداوم رابطه کمک می‌کند. افزون بر این، با شرکت در دوره هنر زندگی مشترک می‌توانید راهکارهای اختصاصی‌تری برای مواجهه با چالش‌های زندگی بیاموزید.

عاشق شدن در مقابل عاشق ماندن

در این قسمت می‌خواهیم معنای واقعی این جمله را درک کنید: «گرسنه نشدی تا عاشقی از یادت برود!» عشق آتشین در ابتدای رابطه احساسات شدید، کشش و جذابیت، احساس اهورای مجازی و الهه بودن را در شما پرورش می‌دهد. ولی متأسفانه این احساسات به‌سرعت فروکش می‌کند. حالا اگر کسی واقعا عاشق باشد به دنبال روش‌هایی برای حفظ و نگهداری شریک عاطفی خود در رابطه است. به همین جهت به دنبال راهکارهایی برای پایداری رابطه می‌گردد تا سال‌ها با شریک عاطفی خود شاد زندگی کند. برخی از ویژگی های رابطه سالم به شرح زیر است:

• تعهد و تلاش برای رابطه: در این مرحله وظیفه هر دو طرف ساختن است. شما باید رابطه را به بهترین شکل بسازید تا تعهد بینتان تقویت شده و اعتماد عمیق شکل بگیرد.
• ارتباط مؤثر و احساس درک متقابل: ارتباط مؤثر و درک متقابل برای هر دو طرف بسیار حیاتی است. ازاین‌رو در رابطه سالم درباره احساسات، ترس‌ها و آرزوهای خود صحبت کنید.
• سازگاری و انعطاف‌پذیری: یک رابطه سالم نیاز به سازگاری و انعطاف‌پذیری دارد. البته از خودگذشتگی را با این مورد اشتباه نگیرید. چراکه از خودگذشتگی یعنی کنار گذاشتن خودتان که در رابطه زیاد توصیه نمی‌شود.

اگرچه ویژگی های یک رابطه سالم برای هر زوج اختصاصی است؛ ولی یک‌سری ویژگی‌ها در روابط مشترک هستند که در ادامه با آنها بیشتر آشنا خواهید شد.

ویژگی های و راهکارهای یک رابطه سالم

زندگی شاد و بدون استرس اصلی‌ترین ویژگی رابطه سالم به شمار می‌رود. هر رابطه‌ای که افراد در آن  احساس رضایت داشته و منجر به جدایی نشود، رابطه سالم گفته می‌شود. در ادامه به این سؤال پاسخ خواهیم داد که چگونه رابطه سالم داشته باشیم؟

اعتماد و صداقت شرط اصلی رابطه سالم

اعتماد و صداقت یکی از نشانه های رابطه عاطفی سالم به شمار می‌رود. اعتماد به‌عنوان سنگ بنای هر رابطه به معنای باور داشتن طرف مقابل است. اگر شما در رابطه بر این باور باشید که طرف مقابل بهترین نیت را برای شما دارد، پس به او اعتماد دارید. اعتماد و صداقت دو خط موازی در کنار هم هستند. هر چقدر به عقاید، شخصیت و احساسات طرف مقابل ارزش بیشتری قائل شوید، در این صورت احترام رابطه را حفظ کرده‌اید. حالا چطور می‌توانید این اعتماد و احترام را در رابطه ایجاد و نگهداری کنید؟ برخی از این راهکارها عبارت‌اند از:

• حفظ حریم خصوصی
•  صداقت در عمل به گفته‌ها (حتی مسائل کوچک)
•  پذیرش اشتباهات و معذرت‌خواهی
•  گوش دادن به حرف‌های یکدیگر
•  احترام به مرزهای شخصی یکدیگر

احترام متقابل در رابطه سالم

احترام متقابل از نشانه های رابطه سالم بوده و می‌توانید آن را از مهم‌ترین ویژگی های یک رابطه سالم به‌حساب بیاورید. شما با احترام گذاشتن به مرزها و حدود یکدیگر تعارض‌ها را کاهش داده و صمیمیت را تقویت می‌کنید. در احترام متقابل همان قدر که برای نظر و عقاید خود احترام قائلید، باید به نظر و عقاید طرف مقابلتان نیز اهمیت دهید. برخی از راهکارهای احترام متقابل در رابطه سالم به شرح زیر هستند:

•  گفتگو با یکدیگر و شنیدن فعال
•  حل تعارضات با درک متقابل
•  مثبت‌گرایی
•  تعیین حدومرز و خط قرمز

ارتباط مؤثر و شنیدن فعال در رابطه سالم

گاهی برخی از گفتگوها فرد را بیشتر از قبل تنهاتر می‌کند، چرا؟ چون در یک رابطه ناسالم، شریک عاطفی گوش برای شنیدن دارد؛ اما در حقیقت نمی‌شنود! او به احساسات گوینده توجهی نکرده و فقط حضور دارد. به نظرتان این کشنده‌تر نیست؟ اگر خواهان رابطه سالم و پایدار هستید، پس شنیدن فعال در رابطه را یاد بگیرید. ارتباط مؤثر و شنیدن فعال از نشانه های یک رابطه سالم است. در شنیدن فعال شما باید احساس همدلی خود را از طریق زبان بدن بروز داده و با او همراه شوید. به همین جهت اگر شما هم به دنبال بهبود روابط خانوادگی خود هستید با دریافت دوره صوتی نگاه سالم، رابطه سالم زندگی شاد و سالم را تجربه کنید.

حفظ استقلال فردی در رابطه

حفظ استقلال فردی یکی از نشانه های رابطه عاطفی سالم است. در یک رابطه سالم هر دو طرف زمانی را برای خود اختصاص داده و کارهای مورد علاقه خود را انجام می‌دهند. در واقع با دنبال کردن این علایق رشد فردی خود را تقویت می‌کنید. در یک رابطه سالم از جمله «تو من را کامل می‌کنی!» استفاده نمی‌شود. شما قبل از شروع این رابطه هر کدام افراد مستقل و توانمندی بودید و باید همچنان باقی بمانید.

شما به‌عنوان یک طرف در رابطه باید به زوج خود فضای کافی برای دنبال کردن علایقش را بدهید تا احساس آزادی داشته باشد. همچنین باید خودتان این استقلال را حفظ کرده و به رشد هویت فردی خود نیز بپردازید. در برخی از روابط شکست خورده با کمک این ویژگی توانسته‌اند رابطه را دوباره احیا کنند.

حمایت عاطفی، همدلی و همدردی در رابطه

آیا تابه‌حال برایتان پیش آمده که با پارتنر خود درباره روز بدتان صحبت کنید؟ اگر از صحبت با او لذت برده‌اید و حالتان بهتر شده، در این صورت حمایت عاطفی، همدلی و همدردی را تجربه کرده‌اید. حمایت عاطفی یکی از مهم‌ترین ویژگی رابطه سالم به‌حساب می‌آید. در یک رابطه سالم افراد در موقعیت‌های سخت به همدیگر کمک می‌کنند. همچنین از اهداف و علایق یکدیگر حمایت کرده و موفقیت‌ها را در کنار هم جشن می‌گیرند. چطور این حمایت عاطفی را انجام بدهم؟

• ابتدا به حرف‌هایش خوب گوش کنید
• در مورد مشکل پیش آمده بپرسید
• با احساسات او همراه شوید
• فرد را تشویق و تحسین کنید
• از قضاوت کردن بپرهیزید

قدردانی در رابطه

در یک رابطه سالم استفاده از جمله «تو هیچ کاری برای من انجام نداده‌ای!» ممنوع است. به طور حتم افراد در رابطه برای همدیگر کارهایی انجام داده‌‌اند. قدردانی از آن کارها بهترین راهکار برای پایداری روابط است. ازاین‌رو می‌توان گفت که اساسی‌ترین ویژگی رابطه سالم قدردانی است. وقتی شما حتی از تلاش‌های کوچک شریک خود قدردانی کنید، تأثیر آن به دو شکل در رابطه اتفاق می‌افتد:

•  خودتان رضایت بیشتری از رابطه دارید
•   شریک خود را برای انجام آن کارها بیشتر تشویق می‌کنید

انعطاف ‌پذیری در رابطه

انعطاف‌پذیری یکی از ویژگی های رابطه سالم است. انعطاف‌پذیری در رابطه سالم به معنای درک چالش‌هایی است که از سوی شریک خود با آن مواجه می‌شود. شما باید پارتنر خود را با همه کم‌وکاستی‌ها بپذیرید. بنابراین گاهی در مشاجرات و چالش در روابط باید یک نفر کوتاه بیاید و منطقی‌تر با هم مصالحه کنند. البته این انعطاف‌پذیری باید متقابل باشد تا تعادل در رابطه برقرار شود. در ادامه راهکارهای یک رابطه انعطاف‌پذیر را با چند مثال به شما توضیح خواهیم داد:

•   در برنامه آخر هفته می‌توانید با هم برای رفتن به یک مکان یا چند مکان تصمیم‌گیری کنید.
•   اگر یکی از زوجین شغل خود را از دست داد. در این صورت با هم برای مدیریت مالی خانواده تصمیم می‌گیرند.
•   در صورت بیماری یکی از زوجین، طرف مقابل باید خودش را با شرایط وفق دهد و از او مراقبت کند.

امکان رشد در رابطه

به نظرتان چرا روابط بعد از مدت زمان کوتاهی یکنواخت و دل‌مرده می‌شوند؟ در حقیقت روابط یکنواخت و کهنه نمی‌شود، بلکه این احساس به دلیل گیر افتادن در رابطه و عدم پیشرفت در فرد به وجود می‌آید.  

اگر زوجی بعد از گذشت سال‌ها هیچ پیشرفتی نداشته باشند، پیامد خوبی ندارد. چراکه باید ترس‌ها، علایق، اهداف و آرزوها بعد از گذشت زمانی دچار تغییروتحول شده و تکامل یابد. بنابراین با ایجاد فرصت رشد برای خود و شریکتان می‌توانید از جدایی و پایان رابطه جلوگیری کنید. چراکه هر دو در حال پیشرفت بوده و انگیزه بیشتری برای پایداری رابطه دارید.

صبوری لازمه یک رابطه سالم

صبوری لازمه یک رابطه ی سالم بوده و باید این رفتار را در خود تقویت کنید. تصور کنید که مرد خانه به دلیل مشکلات مالی عصبی و بدرفتار است. حالا خانم با صبوری و درک متقابل باید فضای آرام ایجاد کرده تا از این روزها عبور کنند. مطمئن باشید که در یک رابطه سالم مرد این صبوری را به‌خاطر داشته و رابطه عمیق‌تر خواهد شد.

افراد بی توجه به این ویژگی رفتاری روی حرکات شریک خود ریزبین شده و مشاجره و کینه‌توزی را در رابطه افزایش می‌دهند.

حل اختلاف به روش سالم

پرفسور جان گاتمن، متخصص در حوزه روابط درباره حل اختلاف و بیان انتقاد می‌گوید: «اگر انتقاد به‌درستی انجام نشود باعث جدایی در روابط می‌شود. چراکه دیدگاه‌ها درباره انتقاد به معنی توهین به شخصیت است. در واقع مغز، انتقاد را یک خطر تعریف کرده و این بینش نیاز به اصلاح دارد. در این صورت با شنیدن انتقاد حالت تدافعی نخواهیم داشت.»

با توجه به گفته این پرفسور درمی‌یابیم که یکی از دلایل مشاجرات، عدم آشنایی با نحوه بیان انتقادی است. از طرفی در تمام روابط اختلاف‌نظر و مشاجره وجود دارد، ولی توانایی مدیریت و کنترل این مشاجرات ارزشمند است. چطور آتش بس مشاجرات را اعلام کرده و آن را مدیریت کنیم؟

•    از بحث کردن بی‌هدف با شریک خود جلوگیری کنید.
•    کمتر صحبت کنید تا از گفتن بعضی توهین‌ها جلوگیری کنید.
•    عذرخواهی کنید.
•    پایان دعوا را اعلام کنید.

عمل متقابل در یک رابطه

عمل متقابل در یک رابطه سالم چگونه است؟ در یک رابطه سالم هر عمل خوبی با عمل خوب از سوی شریک عاطفی جبران می‌شود. این رفتار بعد فقط بعد از شناخت کامل و گذشت مدت زمان زیادی از آشنایی بروز می‌کند. چراکه حالا دیگر از آن عشق آتشین و مشاجرات ابتدای رابطه آزاد شده و فقط به دنبال رضایت یکدیگر در رابطه هستید. در این صورت به شکل مساوی به نیازهای همدیگر پاسخ داده و دلخوری در رابطه پیش نمی‌آید. برای مثال اگر مرد در کارهای خانه به همسرش کمک می‌کند، پس زن با پختن غذای موردعلاقه مرد محبتش را جبران می‌کند.

فردیت و حفظ حد و مرز رابطه

فردیت و حفظ حدومرز از ویژگی های یک رابطه سالم به شمار می‌رود. وقتی دو نفر در یک رابطه با هم شباهت‌های زیادی دارند. بعد از مدتی همین شباهت‌ها باعث یکنواختی در رابطه شده و دیگر هیچ چیزی برایشان جذابیت ندارد. از طرفی در صورت تفاوت زیاد نیز علاقه‌ای به فعالیت با هم نشان نمی‌دهند. به همین جهت در یک رابطه سالم تعادل‌ حفظ می‌شود. شما می‌توانید از شباهت‌ها برای برقراری روابط مشترک استفاده کنید. همچنین به تفاوت‌های همدیگر احترام بگذارید. در آخر باید هر دو طرف آزادی در زندگی فردی از جمله رفاقت، اهداف و سرگرمی‌ را تجربه کنند.

صداقت و بی پرده بودن

صداقت یکی از مهم‌ترین ویژگی های یک رابطه سالم محسوب می‌شود. میزان صداقت و بی‌پرده بودن در هر رابطه متفاوت است. برای مثال برخی از افراد درب دستشویی را در حضور یکدیگر باز می‌گذارند. درصورتی‌که زوج دیگری از این نوع و میزان صمیمت وحشت دارند.

البته این روابط بی‌پرده در مورد جزئیات کاری و روزمرگی نیز صدق می‌کند. زیرا برخی از افراد حتی خصوصی‌ترین و جزئی‌ترین اتفاقات را برای شریک خود تعریف می‌کنند. شاید این حرف‌ها در برخی از زوج‌ها بسیار زننده و بیهوده باشد. درحالی‌که صداقت و بی‌پرده بودن باعث استحکام رابطه و صمیمت بیشتر می‌شود. شما می‌توانید برای یک رابطه صادقانه‌تر از دوره صوتی نگاه سالم، رابطه سالم بهره ببرید.

بیان خواسته ها به روش سالم

چگونه یک رابطه سالم داشته باشیم درحالی‌که خواسته‌های خود را مطالبه می‌کنیم؟ در ابتدا این ذهنیت که «باید ۱۰۰ درصد به خواسته خود برسم» را از بین ببرید. چراکه در روابط سالم سازش حرف اول را زده که البته باید متقابل باشد. شما نمی‌توانید برای رسیدن به خواسته خود ارزش‌ها و اولویت‌های فرد مقابل را زیر پا بگذارید. برنده‌ شدن در رسیدن به خواسته‌هایتان یک ضربه مهلک به رابطه‌ خواهد بود. در ادامه با مراحل بیان خواسته‌هایتان در یک فضای سالم بیشتر آشنا شوید:

1. در ابتدا یک توجیه مختصر داشته باشید، برای مثال: من و تو اصلاً وقت زیادی برای هم نمی‌گذاریم!
2. یک جمله ترغیب‌کننده بگویید، برای مثال: لطفاً… خیلی خوب می‌شود اگر… داشتم به این فکر می‌کردم که…
3. درخواست خود را مشخص و مستقیم بیان کنید: مراقب باشید که این درخواست با توهین، تهدید و تحکم همراه نشود.
4. یک جمله سپاس و قدردانی را چاشنی صحبت‌هایت کنید، برای مثال: «این کار تو واقعاً به من کمک می‌کند که احساس بهتری داشته باشم»

توجه به نشانه های غیر کلامی

توجه به نشانه های غیر کلامی اصلی‌ترین ویژگی های یک رابطه سالم است. بخش زیادی از روابط روزمرگی ما با شریک عاطفی از طریق نشانه‌های کلامی منتقل می‌شوند. این نشانه‌ها شامل ارتباط چشمی، لحن صدا، زبان بدن (خم شدن به جلو، حرکات دست) می‌شود. با یادگیری زبان بدن شریک عاطفی خود می‌توانید متناسب با آن عکس‌العمل نشان دهید.

البته نشانه‌های غیرکلامی در هر فرد متفاوت است. برای مثال ممکن است به شریکتان بگویید: «من خوبم!» اما دندان‌های خود را با حرص به هم فشار دهید. حال ممکن است این حالت در فرد دیگری با کشیدن موها انجام گیرد. بااین‌حال این نشانه‌های فیزیکی به وضوح نشان‌دهنده حال روحی شما خواهد بود.

مدیریت استرس در رابطه

به نوشته مجله helpguide استرس‌ها و فشارهای عاطفی در رابطه سوءتفاهم ایجاد می‌کنند. احتمالاً تجربه کرده‌اید که در شرایط استرس‌زا به اطرافیان و عزیزان خود پرخاش کرده و بعداً دچار پشیمانی شده‌اید. جای نگرانی نیست، چراکه می‌توانید با مدیریت استرس و رسیدن به آرامش از بروز این موقعیت‌ها جلوگیری کنید. از طرفی با کمک کنترل استرس می‌توانید پشیمانی و عذاب وجدان بعد از بروز این رفتار را از بین ببرید. پس با یادگیری مهارت کنترل استرس از دوره هنر زندگی مشترک فضای امن و آرامبخشی را برای خود و شریک عاطفی‌تان رقم بزنید. برخی راهکارهای مدیریت استرس عبارت‌اند از:

•  ارتباط باز و صادقانه
•  تعیین مرز
•  حمایت و همدلی از یکدیگر
•  وقت‌گذرانی با کیفیت در کنار هم
•  آموزش برخورد با تعارضات و اختلافات
•  درخواست کمک به شکل حرفه‌ای از شریک عاطفی

آموزش حل مشاجره ها با احترام

همان‌طور که در قسمت‌های قبل گفتیم، مشاجره و درگیری در هر رابطه‌ای وجود دارد. همچنین حل مشاجره با حفظ احترام از ویژگی رابطه سالم به‌حساب می‌آید. حال‌آنکه هنر حفظ رابطه مدیریت این مشاجرات است. البته حل این مشاجرات در فضای محترمانه به یادگیری و آموزش نیازمند است. در ادامه با معرفی برخی راهکارهای حل مشاجره محترمانه می‌پردازیم:

• بحث‌هایی غیرقابل‌تغییر را وارد مشاجره نکنید.
• به جای استفاده از عبارت «تو در من احساس بدی ایجاد کردی» بگویید: «من با انجام این کارت احساس بدی می‌کنم»
• دعواهای گذشته را وارد مشاجره نکنید.
• بخشنده باشید و رفتارهای بدش را ببخشید.
• برای جلوگیری از رسیدن به اوج عصبانیت، استراحت کنید.
•  اگر مشاجره به جایی نمی‌رسید، پس آن را ادامه ندهید.

توجه به اولویت های یکدیگر(صمیمیت فیزیکی و رابطه شاد)

زوج‌ها در یک رابطه شاد و سالم بخشی از روابط خود را به صمیمیت فیزیکی اختصاص می‌دهند. بر طبق مقاله هپیفای هلث با عنوان «علم پشت، یک رابطه شاد» به طور معمول زوج‌های شاد حداقل هفته‌ای یک‌بار رابطه جنسی دارند. بااین‌حال هر رابطه با تعدد روابط جنسی لزوماً شاد نیست، ولی ابراز عشق از طریق رابطه جنسی نیز اهمیت زیادی دارد. برای تجربه یک رابطه سالم و عمیق با شریک عاطفی خود از صمیمیت فیزیکی غافل نشوید!

جمع بندی

ایجاد یک رابطه سالم و پایدار، نیازمند درک پیچیدگی‌هایی است که همگان از آن برخوردار نیستند. یک رابطه خوب، نیازمند مراقبت و صرف زمان است. شور و حرارت اولیه رابطه به مرور فروکش می‌کند؛ از این رو، برای حفظ شریک عاطفی، باید کشش اولیه را به رابطه‌ای سالم تبدیل کرد تا عشقی پایدار شکل گیرد.

برای داشتن رابطه‌ای بر پایه احترام متقابل، اعتماد، صداقت و تعهد، باید درک متقابل را افزایش داد. این ویژگی های یک رابطه سالم در ساخت رابطه‌ای باکیفیت به شما کمک می‌کنند. بی‌شک، در مسیر تاریک و روشن ساخت یک رابطه سالم، با چالش‌هایی مواجه خواهید شد که با بهره‌گیری از این مطلب و دوره‌های آموزشی مجله مجتبی تمسکی، می‌توانید آن‌ها را برطرف کنید.

سوالات متداول:

نشانه های اصلی یک رابطه سالم چیست؟

اعتماد و صداقت، احترام متقابل، ارتباط مؤثر و شنیدن فعال، حفظ استقلال فردی، قدردانی، انعطاف‌پذیری و…

رابطه سالم چیست؟

افراد به دلایل مختلف و بر اساس یک هدف مشترک دور هم جمع می‌شوند. اگر این دورهمی در یک چارچوب سالم قرار بگیرد و هر دو طرف در رابطه راضی باشند، رابطه سالم می‌گویند.

عشق آتشین یا رابطه پایدار و سالم کدام مهم است؟

عشق آتشین در اوایل رابطه موقتی بوده و از بین می‌رود. رابطه پایدار و سالم می‌تواند دو نفر را در کنار هم نگه دارد و از جدایی آنها جلوگیری کند.

راهکارهای حمایت عاطفی در رابطه سالم کدام‌اند؟

ابتدا به حرف‌هایش خوب گوش کنید، در مورد مشکل پیش آمده بپرسید، با احساسات او همراه شوید، فرد را تشویق و تحسین کنید، از قضاوت کردن بپرهیزید.